Een boekentip van mij voor u: #1

extremely loud and incredibly close

Extremely Loud and Incredibly Close – Jonathan Safran Foer

Ik word op regelmatige basis door vrienden en kennissen om boekentips gevraagd. Waarom weet ik ook niet precies. Misschien omdat ik nu eenmaal veel boeken lees en op de hoogte ben van het boekenwereldje, waardoor ik niet steeds dezelfde bestsellers uit de Top 10 Fictie van de Standaard Boekhandel aanraad. Of omdat ik doorgaans verder kom dan alleen ‘het is echt heel mooi’ of ‘amai echt keispannend’ als onderbouwing voor een welbepaald boekenadvies. En het kan altijd maar zo zijn dat er een eenzame enkeling is die onder de indruk is van het feit dat ik literatuurwetenschapper ben en daardoor denkt dat ik er wellicht iets van zal kennen. Hahahaha! Imagine that.

Wat de redenen ook moge zijn, ik vind het altijd fijn om boekentips uit te delen. Daarom heb ik besloten er een uitgebreid lijstje van te maken met een beetje van alles voor iedereen, waarin elke lezer toch wel minstens één titel kan vinden die zijn/haar gading is. Bij deze de plechtige opening, met mijn persoonlijke all time favourite.

 

extremely-loud-cover

Wie mij kent, weet dat Extremely Loud and Incredibly Close mijn favoriete boek by far is. Overal waar ik op vakantie ben, koop ik een versie in de lokale taal. Of vrienden en familie kopen een exemplaar voor me. Alle boeken prijken in mijn woonkamer, met op de eerste bladzijde de datum en plaats van aankoop, wie het voor me gekocht heeft en het hoeveelste exemplaar het is in mijn collectie. Als ik kan, voeg ik er ook het bonnetje van de winkel aan toe met een paperclip. Mijn droom is om uiteindelijk een gigantische plank te hebben met alleen maar verschillende versies van dit boek, vol herinneringen aan plaatsen waar ik ben geweest en mensen waar ik van hou. Dus. Got your interest. Waarom vind ik dit nu zo’n bijzonder boek?

Laat ik allereerst duidelijk maken dat Extremely Loud and Incredibly Close niet tot de hoogste regionen van de Literatuur behoort. Je maakt geen overdonderende indruk op het Boekenbal door deze titel te droppen, sorry. Het is ook geen perfect boek. Foer worstelt meermaals met de tone of voice, sommige passages zijn overbodig en/of langgerekt en helpen het verhaal niet altijd, het is soms allemaal een beetje te melodramatisch. Ik weet dat allemaal wel.

Maar ik vind al die dingen ook perfect bij dit verhaal passen. Het is rommelig en verwarrend, blij en verdrietig, zo puur en mooi en zo walgelijk wannabe quirky tegelijkertijd. Ik hou van dit boek omdat het alle mogelijke emoties bevat. In welke gemoedstoestand, op welk punt en in welke fase van mijn leven dan ook, telkens wanneer ik dit boek lees, weet het exact mijn gevoelens te verwoorden. En verwoorden, dat kan Foer. I’m a sucker for a good line en daarvan heeft hij er ruimschoots voldoende.

“What did thinking ever do for me, to what great place did thinking ever bring me? I think and think and think. I’ve thought myself out of happiness one million times, but never once into it.”

“The secret was a hole in the middle of me that every happy thing fell into.”

“I wanted to touch him, to tell him that even if everyone left everyone, I would never leave him, he talked and talked, his words fell through him, trying to find the floor to his sadness.”

“Sometimes I can hear my bones straining under the weight of all the lives I’m not living.”

Ja, kijk, veeg mij maar op hé.

Extremely Loud and Incredibly Close lokt doorgaans erg heftige reacties uit. You hate it or love it, een neutrale middenweg lijkt er niet te zijn. Het kan dus zeer goed zijn dat je echt geen ruk vindt aan dit boek en, sterker nog, ontdekt dat je het haat met een hartstochtelijkheid die je doorgaans enkel voelt voor medependelaars in de volgepakte metro op maandagochtend. Dat kan. Jij en ik kunnen dan absoluut nooit van ons leven nog vrienden zijn, maar ja, dat kan. Enfin.

De plot

De plot is simpel. Extremely Loud and Incredibly Close gaat over Oskar Schell, een jongen die na de dood van zijn vader een sleutel vindt. Hij zit zo ontzettend klem in zijn verdriet dat hij een queeste onderneemt op zoek naar het slot waar de sleutel op past, omdat hij een doel nodig heeft om op te focussen, omdat hij zijn vader niet wil loslaten, omdat hij heel heel heel graag wil dat whatever datgene ook is, het uiteindelijk al zijn problemen zal oplossen.

Wat Extremely Loud and Incredibly Close heel bijzonder maakt, is de manier waarop Foer met de lay-out speelt. Op een bepaald moment vindt Oskar in een papierwarenwinkel de naam van zijn vader op zo’n schrijfblok waar iedereen uit pure gewoonte/luiheid pennen uitprobeert door hun eigen naam te schrijven. Die vellen, met allerlei namen in allerlei kleuren en allerlei handschriften, zitten in het boek. Dat soort dingetjes. Zoals wanneer grootvader Schell in de brieven die hij schrijft naar zijn zoon hardop twijfelt of hij ze ook daadwerkelijk zal opsturen, en de lezer al lang weet dat hij dat wel degelijk heeft gedaan. Oskar heeft ons namelijk al verteld dat zijn vader de onstuitbare gewoonte had om spel- en grammaticafouten in de krant te omcirkelen met een rode pen (aaahh, een man naar mijn hart!), en de brieven die grootvader schrijft zijn doorspekt met rode cirkels.

Of mijn favoriet: de pagina’s van het opschrijfboekje van grootvader Schell aan het einde van het boek. Schell sr. is zijn spraak verloren en communiceert met anderen via zijn notitieboekjes. In deze scène heeft hij geen extra boekje bij de hand, maar heeft hij zo ontzettend veel te zeggen dat hij steeds kleiner en kleiner begint te priegelen, de zinnen steeds moeilijker leesbaar en dicht op elkaar gepropt. Na een tijdje moet hij over de bestaande zinnen heen schrijven, opnieuw en opnieuw, tot het geheel steeds onleesbaarder wordt en de pagina enkel nog uit een zwart vlak bestaat. Dat wordt in het boek niet verteld, maar is precies zo afgedrukt: duizenden onleesbare ieniemini zinnen, allemaal over elkaar heen. Neen, een boek als dit heb je nog nooit gelezen.

9

Extremely Loud and Incredibly Close vertelt in essentie een klein verhaal, maar wat het voor mij zo meesterlijk maakt is hoe het uiteindelijk gaat over alles wat het leven is, om het in de woorden van een betere recensent dan ik te zeggen: “And fuck, if you are a writer that can somehow come up with the means to tell a story, a small story even, to summarize the totality of what it means to be alive on planet earth and to live amongst and around all these people and memories and ghosts and all the potential and possibilities… well, shit.” Shit, inderdaad. Ik wou dat ik het kon. Dit boek is verpletterend.

 

Meer boekentips? Dit is #1 in een serie van tips. Hier vind je bijvoorbeeld #2 en hier vind je #3.

5 thoughts on “Een boekentip van mij voor u: #1

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *