De wonderbaarlijke test die van iedereen een special snowflake maakt

Het klinkt je waarschijnlijk wel bekend in de oren: “de test van 16personalities.com”, of zoals-ie echt heet: de Myers-Briggs-test. Als je ‘m niet al zelf hebt gedaan, dan heb je er wellicht al over gelezen bij een collega-blogger, want de test was het afgelopen jaar niet uit mijn blogfeed weg te slaan.

Het principe is simpel: aan de hand van een hele hoop stellingen wordt bepaald welkeen van de 16 persoonlijkheidstypes jij bent. Bij elk type hoort een heel boekwerk aan informatie over je persoonlijkheid, van je sociale vaardigheden tot je carrièrewensen en zelfs je opvoedstijl. Fans noemen de resultaten ‘scary accurate’ en er zijn hele online communities opgericht voor mensen van hetzelfde type, waar ze heelder dagen tegen elkaar kunnen verzuchten hoe geweldig het is om eindelijk eens begrepen te worden. Of zoiets. Beeld ik me zomaar in.

Unpopular opinion: ik vind die hele test bullshit.

Oké, voor de volledigheid moet ik twee kanttekeningen plaatsen bij deze stelling. Eén: ik vind het niet 100% bullshit. Aan het einde van deze post leg ik uit waarom. Twee: ik heb de test zelf gedaan en ja, ook ik was er een tijdlang van overtuigd dat Myers-Briggs me compleet had doorgrond. Tot ik er een beetje over ging nadenken.

Iedereen is een zeldzaam type

De Myers-Briggs-test is zo’n wildly populaire pop psychology geworden dat ik al vanaf het begin argwanend was. Als de grote massa iets ineens hyperenthousiast omarmt, is het slim om er vraagtekens bij te plaatsen. Don’t believe the hype and all that. Ik nam de resultaten daarom sowieso met een korreltje zout. Maar toch. Ik vond mijn resultaten (INTJ) wel erg bij mij passen.

Ik ben pas écht gaan fronsen toen ik steeds vaker blogposts las van bloggers die dolenthousiast hun eigen resultaten uit de doeken deden. Het viel me namelijk op dat letterlijk élke blogger een verhaal afstak in de trant van: “Ik ben type XXXX en dat is blijkbaar een erg zeldzaam type, want slechts 2% van de wereldbevolking is ook XXXX!” Heel gek als 7 mensen met 7 verschillende persoonlijkheidstypes dat allemaal kunnen zeggen. 16 verschillende types is veel, maar basic wiskunde heeft net een voicemail achtergelaten en, tiens, het schijnt dat de cijfers don’t really add up?

Volgens de Myers-Briggs-test maakt het meest voorkomende type 13% van de bevolking uit. De tweede en derde meest voorkomende types zijn 12 en 11%. Alle andere types variëren tussen 1 en 8%. Het totaalplaatje klopt: hoewel alle cijfers met een marge van 4% moeten worden genomen, kom je wel uit op grofweg 100%, give or take a few. Het punt is echter dat bij zo goed als elk type het percentage geframed wordt als (erg) zeldzaam. Als de meerderheid van je types slechts een paar procenten van de bevolking uitmaken, zijn die 5% INTJ’s helemaal niet zo zeldzaam. Maar zo wordt het verhaaltje wel gebracht. Waarom? Simpel. Everyone likes to be a special snowflake.

 

Iedereen is fantastisch

Het patroon wordt duidelijk zichtbaar als je alle teksten van alle types gaat lezen en vergelijken. Er wordt echt alléén maar vanuit een positief framework gepraat. De tekst over je persoonlijke vaardigheden en eigenschappen spat bijna uit elkaar van de superlatieven. De Logisticus is “onvermoeibaar toegewijd”, de Virtuoos bezit “levenslustige nieuwsgierigheid”, de Bevelhebber is “een natuurlijke leider” die “charisma, vertrouwen en projectgezag” belichaamt, met een “meedogenloze rationaliteit en scherpe geest”. De Advocaat bezit een “zeer unieke combinatie van eigenschappen”, de Bemiddelaar “een innerlijke vlam en passie die echt kan schitteren” en de Verdedigers zijn “een prachtige groep met een ongeëvenaard vermogen om op een intieme manier relaties te ontwikkelen”, whatever the hell that may mean.

De tekst van mijn eigen type begint zelfs zo: “Het is eenzaam aan de top, en als een van de meest zeldzame en strategisch onderlegde persoonlijkheden, weet de Architect dit maar al te goed. Architecten maken slechts twee procent van de bevolking uit, en vrouwen met dit persoonlijkheidstype zijn nog zeldzamer met slechts 0,8% – het is vaak een uitdaging om gelijkgestemden te vinden die in staat zijn om gelijke tred te houden met hun niet aflatende intellectualisme en schaakachtige manoeuvres. Mensen met het persoonlijkheidstype Architect zijn fantasierijk maar besluitvaardig, ambitieus maar op zichzelf, verbazingwekkend nieuwsgierig, maar verspillen hun energie niet.”

Ik bedoel, damn, wie wil nu niét deze persoon zijn? Dat effect heeft echter elk type. De tekst van de Debater begint namelijk zo: “Dit persoonlijkheidstype is de ultieme advocaat van de duivel, die ervan geniet om argumenten en opvattingen te verpulveren en de wind de resten mee laat dragen zodat iedereen het kan zien. (…) Niemand houdt meer van het mentale sparren dan Debaters, aangezien het ze een kans biedt om hun moeiteloos en snel werkende verstand, hun brede kennis en hun capaciteit om ogenschijnlijk ongerelateerde ideeën met elkaar te verbinden, te oefenen en zo gelijk te krijgen.”

Ik moet de eerste persoon nog ontmoeten die niet spontaan van z’n stoel glibbert als ze zichzelf op een dergelijke manier zien beschreven worden.

Het Forer-effect

Het is een perfect voorbeeld van het Forer-effect in werking: als je iets maar zo algemeen en flatterend genoeg schrijft, denkt iedereen automatisch dat het op henzelf van toepassing is. Ook al geldt dat voor zo goed als de hele wereldbevolking. Het Forer-effect verklaart waarom zoveel mensen hardnekkig geloven in horoscopen en handlezers en andere kwakzalvers van dien aard.

Alle types van de Myers-Briggs-test klinken fantastisch: ze zijn allemaal positief, aardig en intelligent, waardoor iedereen er zichzelf keihard in wil herkennen. Want zo zijn mensen nu eenmaal. Je vindt jezelf geweldig. Je vindt jezelf speciaal en uniek. Als iemand je die stiekeme onbewuste gedachte over jezelf op een zilveren schoteltje aanreikt onder het mom van ‘wetenschap’, dan geloof je het gráág. Ook al is de beschrijving algemeen en vaag en vindt zo goed als de hele wereldbevolking dat-ie op hen van toepassing is.

Natuurlijk heeft iedereen positieve kanten en ja, er is niks mis met een persoonlijkheidstest die vooral daarop wil focussen. Lekker constructief en zo. Alleen is het bij Myers-Briggs zo dat ook je ‘weaknessessimpelweg positieve dingen zijn, maar dan vermomd als zogezegd negatieve dingen. Een beetje zoals je bij een sollicitatiegesprek zegt dat je ’te hard werkt’ en ‘alles veel te goed wil doen’ als men naar je zwakke punten vraagt. Sure, bitch. Dat zijn je slechte kanten. Uh-uh. Niet dat je lui, ongeorganiseerd en jaloers als de pest bent op je collega’s, of zo. Right.

Over mijn eigen type wordt bijvoorbeeld het volgende geschreven: “Architecten zijn briljant en zijn vol vertrouwen in de kennis waarvoor ze de tijd hebben genomen deze tot zich te nemen, maar helaas is sociaal contract [sic] niet een van de onderwerpen. Leugentjes om bestwil en over koetjes en kalfjes praten is al moeilijk genoeg voor een persoonlijkheidstype dat hunkert naar waarheid en diepte, en Architecten vinden sociale conventies vaak ook ronduit dom. Ironisch genoeg werkt het voor hen vaak het beste in hun comfortabel zone en uit de schijnwerpers te blijven, waar hun natuurlijke zelfvertrouwen in de vertrouwde omgeving als eigen baken kan dienen.”

Als ik alle wollige, stroperige mumbo-jumbo er even afpel, blijkt dat social awkwardness een van de zwaktes van mijn type is. Of wat bedoelen ze precies met het feit dat sociaal contract [sic] geen kennis is die ik tot me heb genomen? Dat ik asociaal ben? Onbeleefd? Of ronduit onbeschoft en gemeen? Ik heb geen flauw idee, maar als ik het zo lees, voel ik me er hoegenaamd niet slecht over,

Het daaropvolgende lijstje met zwaktes wordt constant begeleid door tekstjes die op dezelfde manier elk negatief woord een positieve spin geven. ‘Arrogant’ wordt omschreven als ‘het te ver drijven van hun natuurlijk zelfvertrouwen’ en ‘ongevoelig zijn voor de mening van anderen.” Anderen die volgens het verhaal van dit type sowieso intellectueel inferieur aan mij zijn, so who gives a fuck, right? Ik zou ‘veroordelend’ en ‘overdreven analytisch’ zijn, maar da’s simpelweg omdat ik té rationeel a.k.a. intelligent ben om rekening te moeten houden met de rest van de wereld. Mijn ‘kritische geest’ en ‘bijna neurotische aanleg voor perfectionisme’ zorgen ervoor dat ik relaties met anderen te logisch benader. Dat snappen zij namelijk niet, want volgens deze test is iedereen dom en ik niet. HOERA!

Iedereen is sociaal maar ook niet

Ook leuk: het trucje van de tegenstellingen. Elke tekst van elk type in de Myers-Briggs-test bevat een paar algemene tegenstellingen die op elke persoon in de hele wereld van toepassing zijn, behalve psychopaten en zware autisten.

Kijk maar even of jezelf herkent in de volgende beschrijving: “Je wil graag dat anderen je aardig vinden en bewonderen, maar bent ook geneigd tot zelfkritiek. Je gaat gepassioneerd je dromen achterna, maar kijkt soms ook de kat uit de boom. Je bent een onafhankelijke denker en neemt niet zomaar iets van anderen aan. Je hebt een duidelijke eigen mening, maar uit die niet altijd. Uit ervaring weet je dat het niet verstandig is jezelf al te zeer bloot te geven. Je bent sociaal en gezellig, maar hebt ook af en toe tijd nodig voor jezelf.”

Deze beschrijving heb ik in elkaar geflanst op basis van de letterlijke tekst uit het Forer-experiment, waarbij respondenten een persoonlijkheidstest moesten doen en allemaal (zonder dat ze dat wisten) dezelfde nietszeggende, vage, algemene resultaten kregen. De respondenten beoordeelden hun eigen resultaat gemiddeld als 4,25 op 5 wat betreft accuraatheid.

Geen wetenschappelijk onderzoek

Een beetje googelen kan je vertellen dat de Myers-Briggs-test totaal niet gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek. De ontwikkelaars van de test zijn niet eens psychologen, laat staan wetenschappers. De belangrijkste vereiste voor een betrouwbare test is dat-ie eindeloos herhaald kan worden en altijd hetzelfde resultaat zal geven. De resultaten van een persoonlijkheidstest zouden binnen een periode van 5 weken niet mogen verschillen – want zo snel verandert je persoonlijkheid niet. Spoiler alert: uit verschillende studies is gebleken dat dit bij meer dan de helft van de mensen bij de Myers-Briggs-test wel zo is.

Daarnaast laat een gedegen persoonlijkheidstest je nooit zomaar kiezen tussen zwart of wit, zoals deze test wel doet. De Myers-Briggs-test werkt met binaire elementen (veroordelend of observerend, intuïtief of empathisch, etc.): het is basically een true/false-test. Dat betekent dat-ie erg gelimiteerd is. Slechts twee stellingen kunnen er al voor zorgen dat je resultaten de ene of de andere kant op gaan. Terwijl mensen veel complexer in elkaar zitten dan dat. Let’s face it: de meeste mensen zitten ergens in het midden van het spectrum. Not a special snowflake, helaas. Maar dat resultaat is niet zo sexy om over jezelf te lezen, natuurlijk. 

Complete bullshit, dus. Of toch niet? Wel, niet helemaal, volgens mij. Ik denk dat deze test zeker wel waarde heeft, maar dat die vooral zit in het beantwoorden van de stellingen. Of meer bepaald: erover nadenken. Dat verschaft je zeker wel wat zelfinzicht. De tekstjes met de resultaten daarentegen… Nahhh. Kijk, als die je beter doen voelen over jezelf, hell, wie ben ik om dat te veroordelen? Maar ga hier asjeblieft geen belangrijke levenskeuzes op baseren. Denk niet dat alles wat tegenzit, tegenzit omdat je niet begrepen wordt door de wereld omdat je een superzeldzame hyperspeciale persoonlijkheid hebt. You very likely don’t.

En da’s helemaal oké, yo. 


(Aan alle hevige Myers-Briggs fans die het hartsgrondig met me oneens zijn: onthoud vooral dat uit mijn test nu eenmaal gebleken is dat ik kritisch en analytisch ben en zo arrogant dat ik denk dat ik de waarheid in pacht heb, dus het zal daar wel aan liggen ?) 

10 thoughts on “De wonderbaarlijke test die van iedereen een special snowflake maakt

  1. Haha, die laatste aanvulling! Ik denk ergens wel dat het logisch is dat vooral bloggers zo dat zeldzame type gevoel hebben, want bloggers zijn ook vaker introvert en vaker een persoonlijkheidstype die dus minder vaak voorkomt gezien extravert al veel meer voorkomt.

    Zoals je weet ben ik ook zo’n zeldzaam sneeuwvlokje maar ik wou dat het niet zo was. Ik ben daar helemaal niet blij mee. Toch ben ik blij met deze test want het zorgde ook mij voor meer zelfinzicht maar ook mezelf een beetje meer aanvaarden. De test heeft me wel geholpen alles wat meer in kader te brengen. Ik denk dat juist daar zijn meerwaarde in ligt.

    Maar ik geef je wel gelijk dat het geen exacte wetenschappen is en dat we altijd kritisch moeten blijven. Elk persoon is uniek en iedereen mag zichzelf zijn, ook al is dat een beetje anders. ?

    1. Ja, exact dat. De kracht van de test ligt ‘m wel echt in zelfinzicht, maar dat die meer vanuit jezelf komt door over de vragen na te denken en jezelf te proberen plaatsen in het kader van zo’n type – meer dan gewoon klakkeloos dat tekstje lezen en geloven dat het jou 100% definieert.

      Zelfs de veelvoorkomende types worden in deze test voorgesteld als uitzonderlijk en hyperspeciaal en ongelooflijk fantastisch, en da’s wat me er het meest aan stoort. Het doet me zó hard denken aan basic cold reading en soortgelijke trucs. Ik geloofde ook graag alles wat die tekst over mijn type zei, maar das simpelweg omdat-ie me compleet ophemelt en alle negatieve kantjes goedpraat. Tuurlijk slik ik dat dan graag. Maar das niet zo’n gezonde manier om naar jezelf te kijken, denk ik. Een beetje kritisch denken is wel nodig, voor mensen dit soort testen gaan gebruiken om zich overal voor in te dekken.

    2. Overigens is het niet alleen geen exacte wetenschap, het is simpelweg geen wetenschap. Nul wetenschappelijke onderbouwing (want ook Karl Jung was, nope, geen wetenschapper), nul reproduceerbaarheid, nul validiteit. Gewoon een hoop vragen waarvan een moeder en dochter hebben besloten dat ze bepalen welke van de 16 compleet zelfbedachte types je bent. Dus yep, de waarde zit ‘m mijns inziens hoofdzakelijk in je eigen zelfonderzoek o.b.v. de vragen.

      1. Ik denk dat je een mooi standpunt inneemt naar hoe je er tegenaan kijkt. Het is inderdaad zo dat je sterke eigenschappen opgehemeld worden en de negatieve eigenschappen goed gepraat worden maar ik vond dat net zo’n geweldig startpunt om aan mezelf te beginnen werken. Het betekende veel voor mij om te weten dat het ergens wel ligt aan mijn persoonlijkheid en dat gaf me een bepaalde rust. Met die rust kon ik aan mezelf werken en mezelf letterlijk tot rust brengen. Bijvoorbeeld: ik ben geen zo’n uitgaander en ik ben geen fan van groepen. Door dit te aanvaarden (want dat is mijn INFJ) kon ik net wel mezelf sussen en gewoon toch proberen. Dat het niet erg is dat ik niet in mijn comfortzone zit. En dat vind ik net de sterkte uit heel die test.

  2. Het heeft me wel geholpen om te weten dat ik een introvert ben, ik dacht altijd dat ik maar lekker sociaal moest doen maar kijk nu heb ik een excuus 😀 haha

  3. Haha, ik heb hem toevallig gisteren nog ingevuld en ik was een ENFJ, terwijl ik altijd ENFP ben geweest. Behoren wel beide tot de ‘diplomaten’ en ik denk dat die overkoepelende categorie wel bij mij past. Maar goed, die hele test is ZO uitgebreid dat iedereen zich inderdaad wel ergens in herkent, denk ik dan. De eerste keer dat ik hem invulde was een paar jaar geleden met een vriendin en toen vergeleken we ook onze antwoorden. De vragen zelf verschaffen ook echt wel wat zelfinzicht. Zo is er die ene vraag of je energie krijgt als je mensen ziet of dat dat net energie opslorpt. Ik krijg zelf echt bakken energie van afspreken met vrienden en zo en ik had er zelfs nog niet bij stilgestaan dat dat soms niet zo is, haha. Mijn vriendin is zelf namelijk ook echt een supersociale, maar zij haalt daar geen energie uit. (Klinkt veel te Ingeborg zo, maar you get the point.) Dus de vragen zelf zijn wel oké, en ach ja, het resultaat ook wel, als je het maar met een korreltje zout neemt, I guess.

    1. Yep, precies. Je hebt veel meer aan het nadenken over de vragen dan aan het ophemelende vage verhaal dat iedereen als een onbegrepen genie moet doen voelen. Daarom: niet 100% bullshit.

  4. Altijd als ik deze test invul, komt er iets anders uit. Ik heb weinig zelfkennis, denk ik, en mijn reacties en gedrag hangen af van het moment. Het goede nieuws: bij mij komt is er al meerdere keren iets uitgekomen waarbij stond dat het grootste deel van de bevolking onder die persoonlijkheid valt. Iedereen uniek dus, behalve ik 😉

  5. Net als jij ben ik ontzettend sceptisch over dit soort tests en toch ga ik express de uitdaging aan om ze in te vullen en schrijf ik erover op mijn blog. Want in een moeiijke periode heeft deze test mij iets heel belangrijk doen inzien. Ik kreeg een E van extravert als resultaat en toen ben ik beginnen roepen tegen mijn scherm dat dat niet klopte en dat ik introvert ben. En dat was de eerste keer dat ik dat durfde toegeven aan mezelf. Sinsdien heb ik mijn introvertheid weten te omarmen.

  6. Supergoed artikel! Ik heb toevallig deze week de test ingevuld, maar dan vooral uit nieuwsgierigheid. Ik herken me vooral wel in het Forer-effect. Er is altijd wel iets in zo’n algemene omschrijving, ook bij horoscopen en dergelijke, waarin je je herkent. Dat betekent niet dat jij ook echt dat type bent, maar meer dat de omschrijving vooral erg algemeen is geformuleerd. Ik vind dit soort testjes wel grappig en geloof wel dat de uitslag vaak de lading dekt, maar het is wel belangrijk om alles met een korreltje zout te nemen en niet alle antwoorden en omschrijvingen voor waar aan te nemen, denk ik.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *