Traditiegetrouw deel ik in deze van twinkelende lichtjes en dampende glühwein overgoten tijd van het jaar een lijstje met alle boeken die ik heb gelezen, plus korte review en mijn bijhorend aantal sterren op Goodreads. (Alwaar u altijd welkom bent om mij te befrienden, trouwens.) Wie er geen genoeg van krijgt, kan ook mijn lijstjes van 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 en 2022 nog eens raadplegen.

In het jaar 1 n.C (na Charlie) legde ik de lat in m’n Goodreads Challenge op 20 boeken, maar wonderwel geraakte ik zelfs aan 27 exemplaren. Het bewijst maar weer eens wat voor deugd ik heb van lezen – hoe chaotischer m’n leven en hoofd, hoe meer behoefte ik heb aan een boek. Van die 27 boeken gaf ik er vier ook evenveel sterren op Goodreads – en eentje zelfs de volle vijf, dus het was zeker geen slecht leesjaar, al gaf ik er ook een hoop slechts twee sterren. De slechtste kon je hier al vinden, dus is het nu tijd voor de winnaars.

Allons-y!

De beste boeken die ik in 2023 heb gelezen

***

The Witch Elm – Tana French

Ik geloof dat ik deze lukraak uitkoos omdat ik ergens had gelezen dat Stephen King de boeken van Tana French goed vindt, maar achteraf gezien schijnt dit haar meest underwhelming boek te zijn, dus ik zal het hem maar vergeven en op mezelf steken. Blijkbaar ben ik dus niet zo’n lucky bastard als hoofdpersonage Toby, die een zelfverklaarde gelukzak is (de Nederlandse vertaling is dan ook Een zondagskind) die altijd meevallers heeft en overal mee wegkomt. Klinkt irritant? Is het zeker. Ik had niet veel sympathie voor Toby, die nogal arrogant en clueless overkomt, wat meteen al dikke pech voor mij was gezien je als lezer het hele boek lang in zijn hoofd doorbrengt. Misschien dat het daarom soms wat langdradig aanvoelde. Het duurt laaaang voor het echte mysterie aan bod komt, en dan nog vond ik het vrij voorspelbaar. Naast moordmysterie is dit boek ook een psychologisch familiedrama, wat het gelukkig de nodige diepgang geeft en de personages interessanter maakt.

Naar het schijnt is French’s reeks The Dublin Murder Squad dik de moeite, en op basis van dit boek wil ik dat zeker nog eens een kans geven.

The Book You Wish Your Parents Had Read (and Your Children Will Be Glad That You Did) – Philippa Perry

Het kind was nog niet geboren of ik zat al met m’n neus in de opvoedingsboeken: ik zie het u al denken. Maar NEEN, ik zweer je dat dit het enige is dat ik heb gelezen. Het klonk gewoon veelbelovend, en goh, dat was het soms wel, en soms niet. Philippa Perry bevestigde me in veel dingen (vandaar de drie sterren, obviously), maar ze moet wel echt even chillen met haar obsessies met hechtingstheorie. I’m all for it: ik laat mijn dochter nooit huilend in haar bed liggen, zeg niet dat ze niet moet wenen en flink zijn, and all that 90s crap, maar misschien – heel misschien – is niet werkelijk élk detail van je leven/persoonlijkheid/problemen/opvoedingsstijl een rechtstreeks gevolg van het feit of je eigen moeder je al dan niet soms een uur liet bleiten. Enfin, het is maar een idee?

Zodra je je over die irritatie heen kan zitten, is Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen wel zeker leesbaar én nuttig. Ik ben het helemaal met haar eens wat betreft het belang van zelfkennis bij ouders, omdat dat sowieso een grote rol gaat spelen in de manier waarop je je kinderen opvoedt – ook al heb je dat zelf niet altijd door. Ze geeft bruikbaar advies en is niet enorm veroordelend – although very much privileged. Er komen interessante stukjes psychologie in voor, maar niet op zo’n manier dat het een droge verhandeling wordt. Drie sterren, niet meer, niet minder.

The Mist – Stephen King

Een ouwe gouwe van Stephen King: ik wist ongeveer waar Dichte mist over ging door een serie of verfilming of zoiets, ooit, maar had nog nooit het boek gelezen. Classic King, met boeiende personages en een geweldige manier van vertellen, maar ook de onmisbare freaky buitenaardse/paranormale wezens to stir some shit up. Eerlijk: ik tolereer die puur omdat ik hem gewoon graag lees, ook al is het m’n genre niet. Graag gelezen, dus, maar meer dan drie sterren gaat het niet worden.

The Night She Disappeared – Lisa Jewell

Dit was een boekenclubboek van het type dat ik normaal vermijd omdat het zo’n typisch schreeuwerige IK-BEN-EEN-THRILLER-MAAR-DAN-VAN-HET-NIET-ZO-LITERAIRE-LAAT-STAAN-PER-SE-GOED-GESCHREVEN-SOORT-cover heeft, maar eerlijk is eerlijk: ik was aangenaam verrast. De personages waren interessant en praatten als echte mensen, de twists waren leuk en onverwacht, het mysterie bleef lang mysterieus (zelfs voor mij!). Het enige wat me écht irriteerde en de volle twee sterren van dit – verder echt wel prima te pruimen – boek afhaalde, is het einde. Een spectaculaire ontknoping, daar niet van, maar van geen kanten geloofwaardig. Het motief is me nog steeds vrij onbekend – de situatie had op ongeveer 56 andere manieren kunnen opgelost worden – en impliceert eigenlijk dat een handvol personages complete psychopaten zijn, wat ook vrij moeilijk te geloven is in de echte wereld.

Enfin, ik kan amper iets over The Night She Disappeared (vertaald als Die nacht verdween ze) zeggen om spoilers te vermijden, maar het verhaal draait om de verdwijning van een jonge moeder en de daaropvolgende zoektocht van zowel haar moeder als een volslagen onbekende, die leidt naar het stereotiepe rijke verwende meisje met allerlei *geheimen*. En het einde is ruk. Maar het leest wel vlot, dus doe daar vooral uw ding mee.

The Twyford Code – Janice Hallett

Dit is het tweede boek van de schrijfster van The Appeal, dat verderop in dit lijstje prijkt met vier sterren, en was The Crime & Thriller British Book of the Year 2022, maar ik vond het véél lastiger om in The Twyford Code te komen. Daar moet wel bij gezegd worden dat ik er ongeveer een dag voor mijn bevalling aan ben begonnen, de helft heb gelezen in het verloskwartier (alwaar ik gewoon lag te chillen met een epidurale, trouwens, voor je gaat denken dat ik een soort superhuman ben die rustig boekjes leest terwijl ze er een kind uit perst) en de rest in de gefragmenteerde stukjes dag en nacht van de eerste kraamweken met een slapende baby bovenop me. Daar kán het eventueel ook aan liggen.

Desalniettemin is dit geen evident boek. Janice Hallett, zo weet ik inmiddels, houdt ervan om verhalen op een andere manier te vertellen. In The Twyford Code is dat door middel van uitgeschreven audiofragmenten – alléén maar dat. Er is geen proza, er zijn geen dialogen, niks van dat alles: je leest enkel wat het hoofdpersonage, Steven Smith, in zijn bandrecordertje heeft ingesproken, ad verbatim uitgeschreven door AI. Zo puzzel je langzaamaan het verhaal van de code samen. Steven komt net uit de gevangenis en is geobsedeerd door een herinnering uit zijn kindertijd: veertig jaar geleden vond hij in een bus een exemplaar van een bekend kinderboek van Edith Twyford. Het stond volgekrabbeld met rare aantekeningen, waardoor zijn toenmalige lerares Engels ervan overtuigd raakte dat het boek de sleutel was om de bekende Twyford-code te ontcijferen – een code die de auteur destijds in al haar boeken had verstopt en zou leiden naar een schat. Vervolgens is die lerares echter verdwenen, maar Steven kan zich niet meer herinneren wat er precies is gebeurd. Hij duikt opnieuw in het verleden, vindt allerlei codes en gekke mysteries, en hoe het uiteindelijk ook alweer in elkaar zit kan ik met de beste wil van de wereld niet meer uit mijn babybrein tevoorschijn halen, maar ik weet wel dat ik er lichtjes hoofdpijn van kreeg. Tegelijkertijd was ik onder de indruk. Een beetje zoals een Christopher Nolan-film, zeg maar.

Drie sterren, voor de zekerheid. (En de nodige Paracetamol.)

The Maid – Nita Prose

The Maid (in het Nederlands: Het kamermeisje) was bij de Goodreads Choice Awards in 2022 genomineerd voor beste debuut én won in de categorie Best Mystery & Thriller, dus was mijn nieuwsgierigheid gewekt. Vond ik het nu ZO goed dat het al die prijzen verdiende? Mwah. Was het tof en verrassend en best grappig? Ja hoor.

Het hoofdpersonage is Molly Gray, en als de synopsis van een boek al begint met ‘Molly Gray is not like everyone else’, dan ga ik al een beetje over mijn nek. Ze is zo quirky! Zo anders! Wauw! In dit geval gaat het om een soort The Rosie Project meets Eleanor Oliphant-achtig type: Molly is soort van OCD slash autistisch, zonder duidelijke diagnose, maar kan geen sociale signalen lezen en wordt zielsgelukkig van haar werk als kamermeisje in een chique hotel, waar alles een vaste plek en routine heeft. Dan wordt er een gast vermoord en – uiteraard – leidt haar quirky gedrag ertoe dat ze tot hoofdverdachte wordt gebombardeerd. Vervolgens moet ze zelf de moord oplossen om haar onschuld te kunnen aantonen.

Sounds familiar? Natuurlijk, want ondanks dat Molly unlike everyone else is, is de plot van dit boek het hoegenaamd niet. Toch is het tof. En som moet dat gewoon niet meer zijn.

The Lost Man – Jane Harper

Ik lees graag Jane Harper, en The Lost Man (vertaald als Verlaten) was voor een groot deel hetzelfde heerlijk geschreven en van kop tot teen in Australisch woestijnzand gedrenkt mysterieus verhaal als haar vorige boeken, maar mmmmmm…. Ik weet het niet. Ik bleef toch een beetje op m’n honger zitten. Ik had niks met het hoofdpersonage – een stoïcijnse, koppige, ongemakkelijke vent die het leven zoveel moeilijker voor zichzelf maakt dan nodig – en ook de rest van de cast vond ik minder boeiend dan ik van Harper gewend ben. Normaal zie ik haar als een bij uitstek character-driven mystery-verteller, waarbij de setting en de mensen bijna belangrijker zijn dan de plot, en ik denk dat ze me op dat punt dus een beetje verloren is met dit boek. But it’s still pretty damn good, laat dat wel duidelijk zijn.

The Murder Game – Tom Hindle

Zomaar uitgekozen bij Waterstones, omdat de cover me kon bekoren, en ik heb er hoegenaamd geen spijt van gehad. Het is een typisch cozy detective-verhaal met een Agatha Christie-achtige setting: een handvol personages (dorpsbewoners met heel wat petty ruzies en rancunes onderling) wordt in een prachtig oud hotel opgesloten – zonder gsm-bereik, tiens tiens! – om er met oudejaar een moordmysteriespel te spelen. Tot er natuurlijk – dudududuuuum – een échte moord plaatsvindt! Ik vond de red herrings persoonlijk erg opvallend, waardoor ik veel te snel snapte hoe de vork in de steel zat, maar desondanks vond ik The Murder Game heel plezierig om te lezen. De cast is uitgebreid en gevarieerd, ze haten elkaar allemaal op de een of andere manier, en het closed circly mystery-element vind ik nu eenmaal áltijd boeiend. De plot is goed uitgewerkt en wie niet zo obsessief naar clues zit te speuren in dit soort boeken als ik, zal ongetwijfeld aangenaam verrast worden op het einde. Leuk, leuk, leuk.

(Drie sterren omdat het allemaal niet zo hoogstaand is, maar wat dan nog?)

Dolores Claiborne – Stephen King

Nog zo’n King-klassieker die ik nog nooit had gelezen! Eén lange monoloog van de gelijknamige Dolores Claiborne over hoe en waarom ze haar echtgenoot heeft vermoord, in een nagenoeg perfecte King-stijl geschreven: je ziét het vrouwmens gewoon voor je, en elk detail van hoe ze praat en wat ze zegt klopt volledig. Die monoloogvorm is echter ook waarom ik Dolores Claiborne maar drie sterren geef: na een tijdje gaat dat toch vervelen.

****

Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow – Gabrielle Zevin

Dit was een hypeboek en ik ben meestal niet onder de indruk van hypeboeken, maar verdorie: Zevin heeft me liggen. Ik wist van geen kanten wat ik kon verwachten bij dit boek. De omschrijving op de kaft is vaag: het gaat over gamers, over liefde, maar niet over romantiek, over vriendschap en over het leven. Klinkt als zo’n typisch boek dat over alles zou moeten gaan maar eigenlijk niks zegt en dan overladen wordt met literaire prijzen omdat het Zo Bijzonder Is Allemaal. Ik geeuwde al bij voorbaat, maar nope: al vanaf de eerste bladzijde greep dit boek (vertaald als Morgen, en morgen, en morgen) me bij de lurven. Sorry voor alle fans: ik vond de hoofdpersonages niet likeable, want WAUW, wat een pathetische aanstellers? Ik snap ook niet waarom er de hele tijd maar herhaald wordt dat Sadie en Sam zúlke beste vrienden zijn en elkaar zó goed kennen en zo waanzinnig hecht zijn en yadiyadiyada, terwijl ze driekwart van het boek niet tegen elkaar praten om een of andere intens belachelijke reden. Oké, ze waren dikke vrienden als kinderen, maar waar in dit boek hebben ze een diepgaand gesprek dat aangeeft dat ze soulmates zijn of zo? De schrijfster zegt dat gewoon de hele tijd en als lezer moet je het maar geloven – terwijl hun daden compleet het tegenovergestelde bewijzen.

Enfin. Los daarvan. Graag gelezen, dit. Het is uitstekend geschreven, is nooit saai en zit vol met interessante personages en mooie zinnen. Mijn enige kanttekening is dat ik geen emotionele band had met de mensen in het boek: ik vind Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow objectief gezien steengoed, maar het dééd niet zoveel met me. Ik behoorde ook niet tot de mensen die op een bepaald moment in het boek – if you know, you know – zat te janken. Desondanks lees ik overal op tinternet dat andere mensen wel in duizend stukjes uiteen lagen, dus ik kan alleen maar zeggen: lezen, die handel.

The Devil and the Dark Water – Stuart Turton

Eerder kon ik The 7 1/2 Deaths of Evelyn Hardcastle (De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle, dat ik in 2020 nog besprak) ook al geweldig appreciëren, dus ik deed eerlijk gezegd een beetje pipi in de broek toen ik ontdekte dat Turton recent een tweede boek uit had. And boy: it did not disappoint. De man bokst serieus ingewikkelde puzzelmysteries ineen, overgoten met een laag historische fictie, maar altijd ijzersterk geschreven. De duivel en de duistere diepte speelt zich af tijdens de Gouden Eeuw, op een handelsschip van de VOC, wat verschrikkelijk ver weg ligt van de genres en thema’s die ik normaal graag lees, maar dat deerde me helemaal niets tijdens deze o zo fijne leeservaring. Echt. Ik vond het doodjammer dat dit boek uit was.

Vlak daarna heb ik een handvol vrienden en m’n voltallige boekenclub geappt om het aan te raden, met de lovende woorden: ‘Mind blown door de ontknoping en dat, beste vrienden, gebeurt zo zelden dat ik het toch even moet delen’. Dus dat.

The Appeal – Janice Hallett

Het eerste boek van Janice Hallett (vertaald als De hoofdrol) werd niet alleen overladen met prijzen en superlatieven in de UK nadat het verscheen, maar werd ook unaniem graag gelezen door mijn boekenclub. Net als in The Twyford Code wordt dit verhaal op een speciale manier verteld: deze keer met een mix van e-mails, brieven en sms’jes van de uitgebreide cast aan personages, allemaal leden van dezelfde amateurtoneelvereniging. Er is iets mysterieus aan de hand met een ziek dochtertje waar geld voor wordt ingezameld, er wordt een moord gepleegd, maar bovenal zijn er allerlei intriges, irritaties, discussies en roddels die het geheel op wonderlijke wijze tot leven wekken. Het is een meer dan knappe prestatie om zonder enige vorm van beschrijving of dialoog van meer dan een dozijn personages geloofwaardige mensen van vlees en bloed te maken, elk met een karakteristieke manier van spreken, tot je ze écht voor ogen hebt en halverwege het boek zelfs niet eens meer naar de afzender van de mails en sms’jes moet kijken om te weten wie er aan het woord is. Very satisfying read, dit. Graag meer van dat!

De meeste mensen deugen – Rutger Bregman

Het heeft lang geduurd voor ik me hier eens aan gezet heb, om de simpele reden dat ik doorgaans niet zoveel non-fictie lees en er echt voor in de juiste mindset moet zitten. Afgelopen zomer was het dan eindelijk zover, en ik heb het me niet beklaagd. Bregman brengt een heel overtuigend verhaal dat tot optimisme stemt: alleen al daarvoor kan ik dit boek iedereen aanraden in deze tijd van dood en verderf en verdoemenis en De Verhulstjes in primetime op tv.

In De meeste mensen deugen herschrijft Rutger Bregman de geschiedenis van de mens, op een gelijkaardige manier als Yuval Noah Hariri deed in Sapiens: wat als wij helemaal niet zulke verdorven, bloeddorstige, onverbeterlijke egoïstische rotwezens zijn, zoals ons van kleins af ingepeperd wordt? Wat als we eens meer zouden focussen op de manier waarop mensen van nature samenwerken, helpen en zorgen?

Een heel belangrijk, tot nadenken stemmend boek dat ook werkelijk goed geschreven is. Geen zwaar wetenschappelijk werk – al zit het tjokvol met bronnen – maar een hele resem aan kleine en minder kleine inzichten die, zo allemaal op een rijtje gezet, bijzonder indrukwekkend zijn. Een must-read voor iedereen.

*****

The Road to Little Dribbling: Adventures of an American in Britain – Bill Bryson

Er is niks, niks, helemaal niks mis met dit waanzinnig grappig, ontroerend mooi en belachelijk knap geschreven boek, waarin mijn held Bill Bryson zijn (en mijn) geliefde UK doorkruist op zoek naar kleine verhalen en silly anecdotes en alles wat de Britten zo fucking heerlijk Brits maakt. Ik geef het toe: ik ben compleet bevooroordeeld, maar zelfs als je helemaal niks met het land hebt, kan je niet anders dan bewonderend staren naar Brysons fantastische stilistiek dan wel hardop lachen met zijn uitstekende gevoel voor humor. Mijn favoriete passage in The Road to Little Dribbling, waar ik werkelijk niets meer aan toe te voegen heb wegens compleet waar:

“Yet, with a few unassuming natural endowments, a great deal of time and an unfailing instinct for improvement, the makers of Britain created the most superlatively park-like landscapes, the most orderly cities, the handsomest provincial towns, the jauntiest seaside resorts, the stateliest homes, the most dreamily spired, cathedral-rich, castle-strewn, abbey-bedecked, folly-scattered, green-wooded, winding-laned, sheep-dotted, plumply hedgerowed, well-tended, sublimely decorated 88,386 square miles the world has ever known.”

(En ja, dit boek is ook vertaald naar het Nederlands, maar dan mis je echt de helft van dit soort pareltjes, dus ik weiger er zelfs naar te linken.)

——–

En, wat waren jullie favoriete boeken van het afgelopen jaar?