Darwin heeft het gezegd

12 februari: Darwindag

Wat weet u over Charles Darwin? Wetenschapper! Brit! Origin of the Species! Evolutietheorie! Het recht van de sterkste! Stop de klok!

Dat was het wellicht zo ongeveer, niet? Veel meer kunnen de meeste mensen zich niet voor de geest halen wanneer het over de Britse (check!) wetenschapper (check!) gaat. Zelf ben ik ook geen expert, maar ik las onlangs een boeiend artikel over de grootste misverstanden die er nog altijd over zijn werk bestaan. Zoals wat hij precies bedoelde met ‘survival of the fittest’. Het is de wereldberoemde titel van een hoofdstuk in Origin of the Species (1859). Sindsdien is het idee dat de sterkste, de slimste en de agressiefste altijd wint alomtegenwoordig. Hele bedrijfsstrategieën en politieke keuzes zijn erop gebaseerd. Strijd, competitie en individualisme staan daarin steevast voorop.

De uitspraak wordt ook anno 2021 nog gretig aangehaald als een reden om de zwakkeren in de samenleving niet ten volle te helpen. Zoiets druist volgens die theorie immers in tegen het proces van evolutie, of zelfs tegen de menselijke natuur. De sterksten zullen de coronacrisis overleven, stelt men, en als de zwakkeren sneuvelen, dan is dat omdat de natuur nu eenmaal zo werkt. Dus waarom zouden we die kostbare vaccins aan hen verspillen? Waarom zouden we hen prioriteit geven?

Mis, stellen evolutiebiologen. Ja, ‘fit’ is Engels voor ‘in goede conditie’ en doet dus denken aan ‘fitness’, oftewel fysieke superioriteit en kracht. Maar Darwin bedoelde ‘fit’ in die zin helemaal niet zo, zeggen zij. Het woord betekent immers ook ‘aangepast’. Niet de sterksten, maar zij die zich het best aanpassen aan hun omgeving zullen het best overleven. Dat kan de sterkste of de slimste zijn, maar in bepaalde omstandigheden kan dat ook de voorzichtigste of de kleinste zijn. Hoewel het klopt dat de mens ook gedreven wordt door overlevingsinstinct, is zorgen voor elkaar en de zwakkeren helpen helemaal niet in strijd met de evolutietheorie. Om te overleven hebben mensen altijd al in groepen moeten leven en leren samenwerken.

Moraal van het verhaal? We hebben elkaar nodig. En dat was al zo vanaf het prille begin. (Dus ja, de ouderen verdienen die vaccins als eersten. Darwin heeft het gezegd.)

—-

(Dit is obviously een oude column, inmiddels zijn we allemaal al driehonderd keer gevaccineerd. Maar vroegah – weet je nog wel, lang geleden toen we nog klapten voor de zorg enal? – was dit dus werkelijk nog een punt van discussie. Zotjes.)

—-

Dag van het Naakt Tuinieren tot Knuffel je Kat Dag: je kan het zo gek niet bedenken, of er is een dag aan gewijd. Omdat ik veel te lui ben om zelf mijn onderwerpen te verzinnen, greep ik vorig jaar een half jaar lang al die gekke dagen aan om mijn wekelijkse column in De Krant van West-Vlaanderen mee te vullen. Het resultaat copy-paste ik gewoon schaamteloos hier, want uitgespaard werk enzovoort.

(Zei ik al dat ik ook een luie blogger ben?)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *